یکی دیگر از بخش های آموزش صادرات مبحث مهم و جذاب آموزش صادرات گیاهان داروئی می باشد که نیاز به دانش قبلی در باب صادرات و شناخت گیاهان مختلف دارد. گیاهان داروئی از دیر باز در فرهنگ و طب سنتی ما جایگاه خاصی داشته است. تا سال 1382 کشورمان در صادرات گیاهان داروئی در رتبه پنجم جهان قرار داشت. متاسفانه بعد از سال 1382 به دلیل عوامل متعددی چون: تحریم های بوجود آمده، کمبود آب، عدم مدیریت صحیح در حوزه مراتع و جنگلداری، آلوده شدن منابع آبی، عدم مدیریت صحیح در استفاده از سم و کود شیمیایی و عوامل دیگر این رتبه با کاهش چشمگیری مواجه شد. خوشبختانه در سال های اخیر با عنایت دولت، مسئولین و تولید کنندگان مجددا رونق به حوزه صادرات گیاهان داروئی بازگشتت. طبق آمارهای جدید موجود صادرات زعفران، صادرات گل محمدی ، صادرات آنغوزه ، صادرات باریج ، صادرات گون ، صادرات کتیرا به ترتیب جزو عمده ترین صادرات گیاهان داروئی بوده و ایران در رتبه نخست صادرات جهان قرار دارد.
عمده گیاهان داروئی صادراتی:
می توان از عمده گیاهان داروئی صادراتی به لیمو ، لاواند ، رزماری ، نعنا ، بادرنج ، ترخون ، علف چای ، روغن اسانس ، گل محمدی خشک ، هل ، زنجبیل ، دارچین ، گل گاو زبان ، چای ترش و بابونه را نام برد. باید به این نکته در تولید گیاهان داروئی توجه داشته باشیم که گیاهان داروئی یا در مراتع بصورت خودرو روییده می شوند یا باید در مزارع و گل خانه ها کشت شوند. گیاهانی مانند پونه و کتیرا در مراتع و گیاهانی مثل گل گاو زبان و بابونه به هر دو روش قابل کاشت و برداشت می باشند.
آنغوزه چیست؟
آنغوزه گیاهی است که در سایر نقاط کشور ما با نام های آنقوزه، آنغوزه هراتی، انگژد، انگژه و در برخی از شهرها مانند اصفهان به آن انگشت کنده و گاهی هم در بعضی از مناطق محلی از گیاه آنغوزه با نام کماه نام برده می شود. در زبان انگلیسی از آنغوزه با عناوینی مثل Assa foetida، Stingingassa، Assa fetida و در زبان فرانسه به آن Asa foetida و یا Assa foetida گفته می شود. گیاه آنغوزه با نام علمی Ferula assa-foetida جزو دسته گیاهان دارویی می باشد این گیاه در مناطق بیابانی، استپی و گاها زمین های نیمه آهکی رشد می کند. میوه آنغوزه به شکل دو تخم قهوه ای مایل به سیاه رنگ و پهن می باشد که از انتهای ساقه این گیاه استخراج می شود که طعمی تند و بوی نامطبوعی شبیه بوی گوگرد از آن ساطع می شود. بوی بد این گیاه باعث تمایز آن از گیاهان اطرافش میشود. با تیغ زدن ریشه و انتهای ساقه گیاه صمغ یا شیره ای از آن خارج می شود که در مجاورت هوا خشک می شود به این شیره آنغوزه می گویند. صادرات و عرضه آنغوزه در بازارهای داخلی به دو شکل میوه آنغوزه و شیره آنغوزه می باشد. از لحاظ تاریخی قدمت زیادی داشته تا جایی که هندیان آن را در غذاهای روزمره خود مورد استفاده قرار می دادند.
کشورهای تولید کننده آنغوزه:
بعلت آب و هوا و شرایط اقلیمی خاستگاه این گیاه کشورهای ترکمنستان، افغانستان و ایران می باشد. حجم انبوهی از تولید گیاه آنغوزه به کشور هندوستان صادر می شود. البته ناگفته نماند کشور فرانسه نیز یکی از وارد کنندگان شیره گیاه آنغوزه می باشد. در نتیجه مقصد اصلی صادرت گیاه آنغوزه به کشور های هندوستان و فرانسه می باشد و این آمار سیگنال معتبری برای سرمایه گذاری تولید کنندگان و علاقمندان به صادرات گیاهان داروئی بر روی این گیاه ارزشمند می باشد. گیاه دارویی آنغوزه در استانهای گرمسیر ایران مانند هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان، بخش هایی از خراسان و نائین قابلیت رشد و تکثیر دارد. فصل برداشت آنغوزه در تابستان می باشد.
کد HS یا تعرفه گمرکی گیاه داروئی آنغوزه
آمار کل صادرات آنغوزه به کشور هند
آنغوزه گیاهی با خواص دارویی منحصر به فرد است
1- ضد نفخ
2- ضد اسپاسم
3- خلط آور
4- قوی کننده معده و هاضم
5- کاهش دهنده فشار خون
6- قارچ کش
7 ضد عفونی کننده
8- ضد انعقاد پلاکت های خون
9- ازدیاد شیر مادران دارای نوزاد
10- تقویت کننده قوای جنسی
کاهش تولید چای ترش:
در گذشته بیشترین و مرغوبترین تولید و صادرات چای ترش از کشور ایران صورت می پذیرفت و در رقابت نزدیکی با تولید و صادرات افریقا بود حتی در شرایط خاص اقتصادی قیمت چای ترش ایران تا سه برابر چای ترش افریقا می رسید. اما امروز متاسفانه نمودار صادرات چای ترش ایران بعلت سیاست های پیش آمده دارای فراز و فرود های زیادی می باشد.
جایگاه و نقش گیاهان داروئی در ایجاد ارزش افزوده اقتصادی در حوزه کشاورزی و توان رقابتی گیاهان داروئی در بازارهای بین المللی و صادرات فراورده های گیاهی ، تولید، توزیع، ساماندهی، فراوری و تجاری سازی بازار و صادرات محصولات و خدمات در این حوزه از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد.
